Resultaten van de behoeftenanalyse over het onderwerp klimaatverandering op scholen

In mei en juni 2021 werd een behoeftenanalyse uitgevoerd onder leerkrachten van Europese middelbare scholen. Het doel van de behoeftenanalyse was na te gaan wat leerkrachten denken nodig te hebben om les te geven over klimaatkennis. Wij wilden weten welke didactische methoden en middelen er al bestaan met betrekking tot klimaatkennis en welke materialen en methoden volgens de leerkrachten ontbreken of moeilijk toegankelijk zijn. In de enquête werd ook informatie gevraagd over de steun die leerkrachten dachten te hebben om klimaatkwesties in hun klas aan te pakken.

De analyse van de behoeften van de leerkrachten werd uitgevoerd in België, Estland, Duitsland, Zweden en Turkije. In totaal hebben 138 leerkrachten deelgenomen en uit de antwoorden blijken gemeenschappelijke thema's in alle landen. Uit de enquêteresultaten blijkt dat leerkrachten over het algemeen geïnteresseerd zijn in meer informatie over klimaatverandering en in het verzamelen van activiteiten om leerlingen beter te onderwijzen en te motiveren over klimaatkwesties. De meesten stellen een interdisciplinaire, collaboratieve en actieve aanpak voor om klimaatkwesties binnen de school en in de context van de gemeenschap te onderwijzen.

Op de vraag wat er van hen wordt verwacht bij het onderwijzen over klimaatverandering antwoordden de ondervraagde leerkrachten dat zij minder verplichte onderwerpen in hun curricula willen, maar meer flexibiliteit om hun leerlingen te betrekken bij projectmatig leren om de klimaatkennis te vergroten. Zij waren het erover eens dat het onderwerp klimaatverandering in zoveel mogelijk verschillende onderdelen van alle vakken moet worden verankerd. Ook werd geopperd dat scholen ruimte moeten bieden voor interdisciplinaire projecten over uiteenlopende duurzaamheidsthema's.

Verder verwachten leraren openheid, steun, tijd en middelen voor dit onderwerp binnen en buiten de school. Scholieren (en hun ouders) moeten ook op de hoogte zijn van de Duurzame Ontwikkelingsdoelen (SDG's) en betrokken worden bij de manier waarop deze op school aan bod komen.

In het algemeen zijn volgens de ondervraagde leerkrachten flexibiliteit in de leerplannen, een ondersteunende schoolomgeving, openheid en gevoeligheid van alle betrokkenen voor klimaatverandering nodig om een verstandige aanpak van klimaatverandering en de bevordering van klimaatkennis te ondersteunen. Daarnaast zijn de leerkrachten van mening dat persoonlijke kennis van de erkende wetenschap over klimaatverandering en het nationale onderwijsbeleid een belangrijke rol spelen. Ook de steun van de gemeenschap en de aandacht van de media mogen niet worden onderschat.

De in de behoeftenanalyse verzamelde informatie zal worden gebruikt in een volgende stap om het onderwijskader, het curriculum en de open online cursus te ontwikkelen om het onderwijs in klimaatkennis te verbeteren.

Detaillierte Ergebnisse aus Deutschland

In Deutschland haben insgesamt 32 Lehrkräfte aus verschiedenen Fachbereichen an der Umfrage teilgenommen. Sie beschreiben das Interesse ihrer Schüler am Klimawandel und am Umgang mit dem Thema Klimawandel als gemischt. Die Analyse zeigte auch, dass 29 der 32 Lehrer neue Methoden erlernen wollen. Hinsichtlich der Erwartungen an die Klimabildung wünschen sich die befragten Lehrer weniger Pflichtfächer in ihren Lehrplänen, dafür mehr projektorientiertes Lernen.

Ihrer Meinung nach sollte das Thema Klimawandel in möglichst vielen verschiedenen Teilen des Lehrplans aller Fächer verankert werden und Raum für Projekte im Unterricht zu Themen der Anwendung von Nachhaltigkeit lassen. Die Befragten schlagen ihren Schulleitern vor, mit Institutionen zusammenzuarbeiten, die bei Fragen des Klimawandels helfen könnten. Sie halten es auch für besonders wichtig, ihren Schülern neue Handlungsmöglichkeiten aufzuzeigen und an bestehende Initiativen anzuknüpfen.

Die Bedarfsanalyse hat auch gezeigt, dass die deutschen Schüler bisher nur über ein allgemeines Wissen zum Klimawandel verfügen. Sie sind zwar interessiert, aber aufgrund der Pandemie weniger engagiert. Das Interesse steigt jedoch, je älter die Schüler sind.

Die Lehrer hingegen sind sehr an dem Thema interessiert und motiviert, es in ihren Unterricht einzubauen. Der landesweite Lehrplan ist jedoch sehr streng. So kommt es, dass die Lehrer entweder bereits konkrete Methoden anwenden, um nachhaltige Ziele zu erreichen (und daher nicht so viele Ideen, sondern mehr Zeit benötigen, um ihre “coolen Konzepte” zu erweitern), oder zwar interessiert sind, aber nicht wissen, wie sie die neuen Ansätze in ihren Unterricht integrieren sollen.

Zusammenfassend lässt sich sagen, dass in Deutschland ein unterstützendes schulisches Umfeld, persönliche Kenntnisse über die anerkannte Wissenschaft des Klimawandels und die nationale Bildungspolitik die wichtigste Rolle spielen. Auch die Unterstützung durch die Gemeinschaft und die Aufmerksamkeit der Medien sollten nicht unterschätzt werden.