Het Onderwijskader – De principes die we volgen om de Open Online Course (OOC) en de Online Teacher Community (OTC) te creëren

Tussen augustus en oktober heeft het consortium van het Climateracy-project gewerkt aan het Onderwijskader. “Wat is het Onderwijskader?” vraag je je misschien af. Maak je geen zorgen – in het begin was er een lichte verwarring, zelfs onder de teamleden, maar dit werd duidelijk na overleg en door te kijken naar het projectvoorstel.

In een notendop biedt het onderwijskader een overzicht van de leerdoelen en -resultaten voor docenten, beveelt het methodologieën en onderwijsstrategieën aan, evenals beoordeling en evaluatie. Aan de hand van dit kader worden de Open Online Course (OOC) en de Teacher Community (TC) ontwikkeld. Met andere woorden, het educatieve kader is een leidraad die ons helpt beslissingen te nemen over wat we in de OOC opnemen en hoe we de rol van de TC kunnen begrijpen als het gaat om het ondersteunen van docenten die les willen geven over klimaatverandering.

In een notendop biedt het onderwijskader een overzicht van de leerdoelen en -resultaten voor docenten, beveelt het methodologieën en onderwijsstrategieën, beoordeling en evaluatie aan. Aan de hand van dit kader worden de Open Online Course (OOC) en de Teacher Community (TC) ontwikkeld.

Eén ding dat het Onderwijskader specificeert is de doelgroep en die is nogal breed! Het gaat om alle leraren in middelbare scholen van Europese landen die lesgeven aan leerlingen van 13-19 jaar (meestal van groep 7 of 8 tot en met groep 12). Daarom kunnen wij OOC en de TC ons niet alleen richten op bepaalde vakgebieden, maar nodigen wij alle docenten uit om zelf na te denken over hoe het onderwerp klimaatverandering relevant is voor hun vakgebied. Niettemin zullen we ook proberen vakspecifieke (en leeftijdsspecifieke) aanbevelingen te doen als het gaat om leermiddelen en we moedigen vakintegratie en samenwerking tussen leerkrachten sterk aan wanneer zij lesgeven over klimaatverandering.

Ons hoofddoel is de docenten als volwassen lerenden te helpen betere competenties te verwerven over hoe zij middelbare leerlingen kunnen onderwijzen over klimaatverandering en hen te helpen meer klimaatgeletterd te worden. Volgens de rubriek "Klimaatactie" in de Encyclopedie van de VN-doelstellingen voor duurzame ontwikkeling is klimaatveranderingskennis (synoniem voor klimaatgeletterdheid) "competentie of kennis op het gebied van klimaatverandering, de gevolgen ervan en de oplossingen" (Johnston, 2020, blz. 200). Het is belangrijk op te merken dat wij competentie beschouwen als meer dan een eenvoudige vaardigheid, maar ook de aanleg, houding en bereidheid om iemands agency te gebruiken om verandering teweeg te brengen en goede rentmeesters van de aarde te zijn.

Pixabay foto - opetaja

Onze hoop is dat door het invullen van de OOC en deelname aan de TC, leerkrachten:

  • beter de juiste methoden en benaderingen kunnen kiezen om les te geven over klimaatonderwerpen en leersituaties kunnen creëren die het begrip van complexe systemen ondersteunen en algemene competenties (bijv. kritisch denken, samenwerking, empathie, interculturele communicatie, etc.) versterken;
  • hun leerlingen engageren en hun bestaande kennis activeren, indien nodig ook misvattingen over klimaatverandering en aanverwante onderwerpen diagnosticeren;
  • verwoorden wat klimaatverandering is, waarom klimaatverandering en klimaatwetenschap van belang zijn en hoe geloofwaardige wetenschappelijke bronnen kunnen worden gebruikt;
  • laten zien hoe klimaatverandering het dagelijks leven van leerlingen en hun eigen gemeenschap (inclusief hun land, Europa en de wereld) beïnvloedt en hoe wij door ons gedrag het klimaat beïnvloeden;
  • laten zien hoe zij actie kunnen ondernemen om klimaatverandering te bestrijden en zich eraan aan te passen;
  • hun voorbeeldfunctie als leerkracht erkennen.

Ons hoofddoel is de docenten als volwassen lerenden te helpen betere competenties te verwerven over hoe zij middelbare scholieren kunnen onderwijzen over klimaatverandering en hoe zij hen kunnen helpen meer klimaatkennis te verwerven.

Het onderwijskader schetst ook de meer technische aspecten van de OOC en de OTC. De OOC zal bijvoorbeeld gebruik maken van een combinatie van zelfstandig leren waarbij korte instructievideo’s over sleutelconcepten worden geïntegreerd met praktische leerbevorderende activiteiten zoals het uitproberen van nieuwe benaderingen in de klas en reflecteren op de eigen praktijk, of het samenvatten aan het einde van een leeractiviteit. De OTC wordt een online ruimte waarop verschillende forums beschikbaar zullen zijn, waarop leerkrachten kunnen communiceren, materialen kunnen delen, vragen kunnen stellen en advies kunnen vragen en geven aan collega’s over lesgeven met als doel de leerlingen klimaatgeletterd maken.

De in het OOC aan de leerkrachten aanbevolen activiteiten en leermethoden zijn gebaseerd op het idee dat er niet één methode of strategie is die op zichzelf geschikt is voor het onderwijzen en leren over klimaat en klimaatverandering, en dat er vele soorten instructie kunnen worden gebruikt, waaronder demonstratie en casestudies, rollenspel, zelfstudie, projectgebaseerd leren, debatten, enz. Niettemin bestaat er een brede consensus dat onderwijs het meest effectief is wanneer het actieve, participatieve en ervaringsgerichte leermethoden toepast die de leerling betrekken en een reëel verschil maken in zijn begrip, denken en vermogen om te handelen ten behoeve van duurzame ontwikkeling. 

Wij hopen dat dit korte overzicht van het onderwijskader u een indruk geeft van wat u kunt verwachten van het OOC en het TC. Voor suggesties of vragen kunt u altijd contact met ons opnemen!

Canva foto_kliima

Beeldbron: Canva, open source, geen naamsvermelding nodig

Detaillierte Ergebnisse aus Deutschland

In Deutschland haben insgesamt 32 Lehrkräfte aus verschiedenen Fachbereichen an der Umfrage teilgenommen. Sie beschreiben das Interesse ihrer Schüler am Klimawandel und am Umgang mit dem Thema Klimawandel als gemischt. Die Analyse zeigte auch, dass 29 der 32 Lehrer neue Methoden erlernen wollen. Hinsichtlich der Erwartungen an die Klimabildung wünschen sich die befragten Lehrer weniger Pflichtfächer in ihren Lehrplänen, dafür mehr projektorientiertes Lernen.

Ihrer Meinung nach sollte das Thema Klimawandel in möglichst vielen verschiedenen Teilen des Lehrplans aller Fächer verankert werden und Raum für Projekte im Unterricht zu Themen der Anwendung von Nachhaltigkeit lassen. Die Befragten schlagen ihren Schulleitern vor, mit Institutionen zusammenzuarbeiten, die bei Fragen des Klimawandels helfen könnten. Sie halten es auch für besonders wichtig, ihren Schülern neue Handlungsmöglichkeiten aufzuzeigen und an bestehende Initiativen anzuknüpfen.

Die Bedarfsanalyse hat auch gezeigt, dass die deutschen Schüler bisher nur über ein allgemeines Wissen zum Klimawandel verfügen. Sie sind zwar interessiert, aber aufgrund der Pandemie weniger engagiert. Das Interesse steigt jedoch, je älter die Schüler sind.

Die Lehrer hingegen sind sehr an dem Thema interessiert und motiviert, es in ihren Unterricht einzubauen. Der landesweite Lehrplan ist jedoch sehr streng. So kommt es, dass die Lehrer entweder bereits konkrete Methoden anwenden, um nachhaltige Ziele zu erreichen (und daher nicht so viele Ideen, sondern mehr Zeit benötigen, um ihre “coolen Konzepte” zu erweitern), oder zwar interessiert sind, aber nicht wissen, wie sie die neuen Ansätze in ihren Unterricht integrieren sollen.

Zusammenfassend lässt sich sagen, dass in Deutschland ein unterstützendes schulisches Umfeld, persönliche Kenntnisse über die anerkannte Wissenschaft des Klimawandels und die nationale Bildungspolitik die wichtigste Rolle spielen. Auch die Unterstützung durch die Gemeinschaft und die Aufmerksamkeit der Medien sollten nicht unterschätzt werden.